Na Hans im Glück heeft ook 999 Games de nieuwe versie van El Grande uitgebracht. Dit uitmuntende bordspel van Wolfgang Kramer en Richard Ulrich is sinds oktober 1995 mijn topfavoriet. El Grande won in 1996 het Duitse Spiel des Jahres.
El Grande is een strategisch en tactisch bordspel, dat zich richt op de militaire en politieke twisten in het middeleeuwse Spanje. De spelers kruipen in de rol van een “Grande” (een provinciale heerser) en proberen gedurende negen spelronden via hun “caballero’s” hun invloed in Spanje te vergroten. Deze invloed levert winstpunten op. De speler met de meeste punten wint het spel. Het spel wordt gespeeld op een kaart van Spanje, die is verdeeld in negen regio’s. De controle over regio’s levert punten op. Aan het einde van de spelronden drie, zes en negen wordt per regio vastgesteld wie daar de meeste caballero’s bezit. De 1e, 2e en soms de 3e plaats zijn goed voor winstpunten.
Elke spelronde begint met het uitspelen van genummerde machtkaarten. De speler met de hoogste machtkaart komt als eerste aan de beurt. Een interessant mechanisme is de dubbele functie van deze kaarten. Ze bepalen namelijk ook hoeveel caballero’s je van de voorraad naar jouw “hof” mag halen. Het is belangrijk om voldoende caballero’s in jouw hof te hebben, want in principe kun je alleen deze speelstukken op het speelbord plaatsen. Hoe hoger de machtkaart, hoe minder caballero’s je krijgt.
Vervolgens kiezen de spelers in volgorde één actiekaart. Per spelronde zijn er vijf actiekaarten in de aanbieding. Deze actiekaarten zijn onderverdeeld in vijf klassen. Ze hebben ook een dubbele functie: ten eerste bepaalt de gekozen actiekaart hoeveel caballero’s je deze beurt vanuit jouw “hof” op het bord mag plaatsen, ten tweede mag je een speciale actie uitvoeren. Deze acties zijn een belangrijk onderdeel van dit spel. Hiermee kun je jezelf bevoordelen (door bijv. extra puntentellingen) of de tegenstanders hinderen (door bijv. hun caballero’s te verplaatsen naar regio’s waar ze geen extra punten opleveren).
Op het speelbord bevindt zich ook nog een zo nu en dan reislustige Koning, die het vrije verkeer van caballero’s in sterke mate beperkt. Door het geschikt plaatsen van de Koning kun je de medespelers in de hand houden en eventueel ook nog extra punten in de wacht slepen. Een interessante optie is het plaatsen van caballero’s in het “Castillo”. Deze caballero’s zijn veilig voor de snode streken van andere spelers en worden vlak voor de puntentelling in een geheim gekozen regio naar keuze geplaatst. Hiermee kun je onverwachts toeslaan en de punten van een regio alsnog inpikken. Bovendien worden de eerste drie plaatsen in het Castillo ook met punten beloond.
Voor deze El Grande 2.0 zijn het materiaal en de vormgeving bewerkt. De kern van het spelsysteem is gelijk aan de illustere voorganger. Nieuw zijn twee mini-uitbreidingen. De ene bevat tien extra actiekaarten voor de vijfde stapel, zodat die nu ook variatie bevat. De andere bevat neutrale machtkaarten met de waarde -2 tot +2, waarvan alle spelers er drie krijgen. Behalve de +2 bieden deze een extra actie, die je aan het begin van jouw beurt mag uitvoeren. Verder is er een variant voor twee spelers met een dummy. Ten slotte heeft men sommige kaarten een beetje aangepast of zelfs als optioneel gekwalificeerd. Zo zijn de vetokaarten nu een variant voor ervaren spelers.
El Grande is een boeiend en verfijnd spel. Het spel draait aan de ene kant om strategische elementen. Je moet je bijvoorbeeld goed voorbereiden op de drie scorerondes, de toevoer van Caballero’s plannen, je spreiding op het bord verzorgen en de scoremogelijkheden van de medespelers bewaken en frustreren. Daarnaast is El Grande een festival van tactiek, waarbij je steeds het beste uit de huidige beurt probeert te halen. De interactieve elementen van dit spel bieden de spelers meer dan voldoende mogelijkheden om elkaar dwars te zitten. In El Grande is een vroege voorsprong in punten geen garantie voor de winst; dit trekt alleen maar de aandacht van andere spelers. Het spel komt overigens het best tot zijn recht met vier of vijf spelers (wat dat betreft ben ik benieuwd naar de nieuwe varianten). De spelregels zijn op zich niet complex, het spelverloop is dit wel, met name door de constant wijzigende verhoudingen op het bord en de spelmechanismen rond de aanvoer van nieuwe caballero’s. Een gevoel voor timing van groot belang. El Grande is een van de Duitse ludieke kroonjuwelen.
Meer informatie:
