Ik heb al jaren een zwak voor de Duitse uitgever Spielworxx. Dat heeft deels te maken met de sympathieke eigenaar Uli Blennemann, die ik in de jaren negentig al kende van zijn toenmalige uitgeverij Moments in History en die twintig jaar geleden in Nederland actief was voor Phalanx Games. Een jaar of tien geleden startte hij met Spielworxx, een uitgeverij van interessante kenner- en expertspellen, die bijzondere thema’s niet schuwt. Vorige week verscheen Spielworxx’s nieuwste spel London Necropolis Railway. Dit is een ontwerp van Daniel Newman, een auteur die mij vorig jaar aangenaam verraste met Watch. London Necropolis Railway draait om een bijzondere spoorlijn, die van 1854 tot 1941 overledenen transporteerde van Waterloo Station naar Brookwood Cemetery. Dit klinkt als een morbide thema, maar wordt in dit spel smaakvol behandeld.
Iedere speler vormt zijn eigen speelveld uit drie bordjes. Links het blauwe stationsbord, met voorraadvelden voor rouwenden en doodskisten (in vier kleuren), een prestigespoor en velden waarop jouw inkomsten zijn afgebeeld. Deze velden kun je later in het spel upgraden met dubbelzijdige tegels, waardoor je inkomen stijgt en je extra punten kunt verdienen. In het midden ligt jouw grijze treinbord, met de spoorlijn waarover jouw trein tussen het station en de begraafplaats pendelt. Verder heb je hier zes velden voor wagons (drie voor rouwenden en drie voor doodskisten). Je begint met één wagontegel van elke soort, die je tijdens het spel kunt upgraden of aanvullen. Rechts vind je de groene begraafplaats, met vijfentwintig graven in vijf rijen en kolommen. Een gevulde rij is aan het einde tien punten waard. Elke kolom geeft punten aan de grootste kistkleur; in de basis twee punten per kist, maar door het plaatsen van een crypte kan dit oplopen tot acht punten per kist. Naast elke rij is plek voor een werker, zonder wie je er geen kisten mag plaatsen. Zo’n werker kost twee munten bij de werving en daarna twee munten salaris per inkomstenfase. Ten slotte vind je er een voorraadveld voor afgeleverde rouwenden en een massagraf voor kisten die je niet bovenin kon plaatsen. Aan het begin van het spel krijgt iedere speler een eigen setje stationstegels en wagontegels, twee kisten en drie rouwenden op zijn startwagons, drie rouwenden op zijn begraafplaats, tien munten en drie actieschijfjes (blauw, groen en grijs).
Als je aan de beurt bent pak je één van de drie openliggende actiekaarten en de twee bijbehorende actieschijfjes. Vervolgens voer je 1-3 van de afgebeelde acties uit. Met de blauwe stationsactie plaats of upgrade je een stationstegel. Met de groene begraafplaatsactie kun je een werker en/of een crypte kopen. Laatstgenoemde betaal je met rouwblokjes vanaf je begraafplaats. Met een nieuwe werker kun je een nieuwe gravenrij in je begraafplaats openen. Je kunt hem ook op een opgewaardeerde stationstegel zetten, om er later punten mee te verdienen. Met de groene treinactie kun je ofwel een wagonfiche plaatsen of upgraden, of de actiekaart later eenmalig gebruiken voor een bonusactie (bijv. extra beweging of korting op het salaris van je werkers). Via twee naburige wagonupgrades trigger je een bonus (bijv. twee jokeractieschijfjes of een witte werker die geen salaris vraagt). Naast de 1-3 basisacties mag je één schijfje op een bonusactieveld op het centrale speelbordje leggen, waarmee je extra geld en/of treinstappen verdient. Ten slotte mag je een of meer schijfjes inleveren voor een stap vooruit op je prestigespoor. Daar verdien je extra treinstappen en verhoog je de puntenwaarde van jouw werkers in Londen. Noot: voor (bonus)acties heb je de juiste schijfkleur nodig. Gelukkig bieden de oranje jokers flexibiliteit.
Naast de drie actievelden vind je één of geen treinicoon. Voor elke uitgevoerde actie met een icoon zet je jouw trein één veld verder (aangevuld met bovengenoemde bonusstappen). Bezoek of passeer je de begraafplaats, dan ontlaad en plaats je jouw rouwblokjes en kisten. Bezoek of passeer je Londen, dan ontvang je inkomsten in geld, jokeractieschijfjes, rouwblokjes en kisten (die je uit een stoffen zak trekt). De rouwblokjes en kisten laad je zoveel mogelijk in je wagons. Halverwege het spel krijgen alle spelers één gratis bonusactie. Na twaalf rondes mag je nog één keer naar de volgende bestemming treinen. Daarna volgt de puntentelling, met punten voor werkers en tegelcombinaties in Londen, min of meer vette punten voor gevulde rijen en voor kolommen in de begraafplaats, één schamel puntje voor elke kist in het massagraf en voor elke vijf munten die je nog hebt (voor die tijd mag je elk rouwblokje op de begraafplaats converteren naar twee geld). London Necropolis Railway is geschikt voor 2-4 spelers vanaf twaalf jaar en heeft een speelduur van ongeveer 60 minuten.
Ik heb een eerste potje met twee spelers achter de kiezen. Dit is een vlotte en erg leuke enginebuilder, met meerdere routes naar de punten, een geslaagde en toegankelijke actiemotor en een beetje stress omdat je meestal meer wilt dan je actieschijfjes aankunnen. Het spel loopt niet over van directe interactie, maar zo nu en dan kun je een combinatie van actiekaarten en schijfjes wegkapen waarmee je de ander pijn doet. Deze interactie neemt later in het spel wat af, omdat de oranje jokers dan meer flexibiliteit bieden.
Van de andere nieuwe titel Pilgrim is onzeker of deze op tijd voor de beurs wordt uitgeleverd. In Pilgrim bouw je via strategisch gepositioneerde altaren pelgrimsroutes naar verre oorden, wijd je acolieten in, geef je aalmoezen aan de armen, bouw je nieuwe bijgebouwen en probeer je de vroomste aan tafel te zijn. Via een variant op het Mancalamechanisme verdeel jij jouw acolieten over acht taken en de hoofdstad, waarmee je de acties van de beurt bepaalt. Het speelbord ontwikkelt zich op een 18XX-achtige wijze, met handelsroutes voor opbrengsten en pelgrimsroutes voor winstpunten. Je moet voldoende lijfeigenen inlijven voor de ondersteuning van jouw abdij en jouw aantal acolieten goed verdelen over de steeds wijzigende taken en verplichtingen. Pilgrim duurt 26 rondes, doet het na de start zonder willekeur, heeft ontelbaar veel opstartmogelijkheden en levert volgens de uitgever intense en constante interactie tussen de spelers. Het spel is ontworpen door Nick Case en geïllustreerd door Harald Lieske, is geschikt voor 1-4 spelers vanaf veertien jaar en heeft een speelduur van 60-150 minuten.
Uwe Rosenberg’s tweepersoonsspel Oranienburger Kanal is zeker nog niet uitgeleverd, maar op de beurs is wel een demo beschikbaar. Dit kanaal werd tussen 1832 en 1837 aangelegd in Brandenburg en werd in de negentiende eeuw een levensader voor industrialisatie. In dit spel plan en bouw je in zeven rondes nieuwe industrieterreinen. Aan het begin zijn je plannen nog niet scherp afgetekend, toch bouw je de eerste gebouwen en infrastructuur als wegen, spoorlijnen en nieuwe delen van het kanaal. Bruggen zijn een belangrijk spelelement, waarmee je gebouwen verbindt en extra punten verdient.
In de actiefase voeren de spelers beurtelings in totaal vijf acties uit (de startspeler drie, de andere speler twee). Er zijn zeven actievelden met verschillende combinaties. De startspeler legt de stapel actieschijfjes op een actie naar keuze en voert deze uit. De andere speler legt de stapel vanaf het op één na laatste schijfje op de volgende actie, enzovoort. Na de acties mogen de spelers het grondstoffenwiel één keer gratis draaien en wordt de volgende ronde voorbereid. Aan het einde van het spel bepaal je het beste industrieterrein door de tijdens het spel verdiende punten aan te vullen met punten voor je gebouwen, routes, geld en resterend materiaal. Het spel bevat een solovariant, inclusief een campagnesysteem.
Op SPIEL ’22 vind je Spielworxx in hal 6, stand H-102. In de beursstand kun je ook kennismaken met een paar interessante toekomstige titels:
- Donderdag, 14:00 uur: Matthias Cramer presenteert Weimar: The Fight for Democracy.
- Vrijdag, 14:00 uur: Cole Wehrle presenteert John Company 2.
- Zaterdag, 15:00 uur: Cole Wehrle presenteert Ahoy (Leder Games).
Meer informatie:
