Lost ruins of Arnak, of De verdwenen ruïnes van Arnak. Het heeft een tijd geduurd voordat ik me de titel eigen heb gemaakt. Een hele tijd lang was het ‘dat nieuwe spel van Czech Games Edition dat zulke goede kritieken krijgt’, of ‘dat spel met die ontdekkingsreizigers; iets met een A’. Maar met een 8+ waardering bij BGG en een nominatie voor ‘Kennerspiel des Jahres’ kon dit geen slecht spel zijn. En het komt ook nog uit de zelfde Tsjechische stal als mijn all-time-favorites Last Will en Dungeon Lords. Dus toen het spel al vroeg bij Board Game Arena werd aangeboden, was ik er als de kippen bij om het uit te proberen. Na meerdere digitale en inmiddels ook ‘echte’ bordspelsessies wordt het nu tijd om mijn ervaringen te delen.
In Lost Ruins of Arnak gaat het (ik had het al een beetje verklapt) om de ontdekking van de culturele resten van het volk dat ooit het eiland Arnak beheerste en waarvan alleen nog wat ruïnes resten. Als speler geef je sturing aan een groep archeologen en ontdekkers die hun roem op Arnak willen behalen. Daarvoor bezoek je een aantal bestaande opgravingen, zoek je naar nog niet gevonden ruïnes en onderzoek je het enorme tempelcomplex, waarvan men kort geleden de ingang heeft vrij gelegd. Onderwijl verbeter je natuurlijk ook nog je uitrusting en probeer je nog wat handlangers te charteren, die jou bij je missie kunnen helpen.
De grote doos toont heel sfeervol een aantal stoere ontdekkingsreizigers in de stijl van Indiana Jones, compleet met jungle en ruïnes in de achtergrond. De inhoud stelt niet teleur: de makers hebben er alles aan gedaan dat je niet zomaar aan dit spel voorbij loopt. Naast het grote speelbord is er voor iedere speler een eigen tableau (jouw kampplaats). Er zijn rijk geïllustreerde actiekaarten en allemaal spelmaterialen van karton, hout en kunststof. Ook dat materiaal is prachtig uitgevoerd , met veel oog voor de details, zoals mijn favoriet, de mini-kleitafels. Zie de illustraties, want een beeld zegt hier meer dan 1000 woorden.
Het spel duurt vijf rondes. Elke ronde voeren de spelers een aantal acties uit totdat iedereen gepast heeft. Je koopt nieuwe actiekaarten, stuurt je archeologen naar bestaande of nieuw te ontdekken opgravingen of probeert de tempel verder te onderzoeken. Voor elke actie heb je bepaalde kaarten en/of grondstoffen nodig, dus je moet de volgorde goed plannen (en daarbij hopen dat die vervelende medespelers je niet vóór zijn). Ben je aan de beurt, kies je één van de volgende acties:
- Koop een actiekaart en voeg deze toe aan je deck
- Voer de actie van een actiekaart uit
- Plaats je ontdekker op een bestaande of nieuwe opgraving
- Bevecht een bewaker op een nieuwe ontdekking
- Ontdek een nieuwe ruimte in de tempel
- Pas
Daarnaast heb je de beschikking over een aantal vrije acties die je naar eigen inzicht met je ‘vaste’ actie kunt combineren.
Elke ronde begin je met vijf actiekaarten. Deze bezorgen je geld & grondstoffen, maken reizen naar de opgravingen mogelijk of geven je bepaalde unieke acties. Om te reizen is elke kaart van een symbool voorzien: voet, auto, boot of vliegtuig. Gebruik je een kaart om te reizen, kun je de afgedrukte actie uiteraard niet gebruiken. Naast geld heb je ook steeds bepaalde ‘grondstoffen’ nodig om een actie uit te voeren: kompassen (vooral voor nieuwe ontdekkingen), blauwe obsidiaan-pijlpunten en juwelen (robijnen). De laatste twee zijn zeldzaam en zijn in de loop van het spel steeds meer nodig.
Naast de actiekaarten beschik je over twee ontdekkers, die je naar één van de vijf basiskampen kunt sturen om grondstoffen te halen. Bovendien kun je door inzet van reiskaarten en kompassen nieuwe ruïnes ontdekken. De ontdekker krijgt een extra beloning (winstpunten) en heeft de twijfelachtige eer om de monsterlijke bewaker van de ruïne te bevechten (kost grondstoffen, maar levert ook winstpunten en een vrije actie op). Een nieuwe ontdekking is helaas niet exclusief: vanaf de volgende ronde mag iedereen zijn ontdekker hier naartoe sturen en de unieke grondstoffen van die plaats claimen. Twaalf Ruïnes wachten er op om ontdekt te worden, elke ruïne met een eigen combinatie van grondstoffen: acht ‘gewone’ en vier ‘bijzondere’. De laatste kosten veel meer kompassen, maar leveren ook meer op.
Last but not least is er de tempel. Hier beschik je over twee onderzoekers: een vergrootglas (= de ontdekker) en een boek (= de wetenschapper) . Deze moet je apart bewegen en leveren per ruimte/level een eigen beloning op. Daarbij geldt de beperking dat jouw boek nooit voorbij jouw vergrootglas mag komen. Behalve beloningen in grondstoffen en acties kun je hier vooral twee assistenten rekruteren. Dit zijn maximaal twee kaartjes met verschillende vrije acties, die je veel voordelen geven en die je daarom ook zo vroeg mogelijk wilt hebben. ln de tempel lonkt ook nog een grote eindbonus, naarmate je verder doordringt. Om het te spel te winnen, is het eigenlijk noodzakelijk om met minstens een van je onderzoekers het hoogste (diepste?) level te bereiken.
Ten slotte
In het begin zijn je beurten snel voorbij en de eerste ronde duurt niet lang. Later, wanneer je meer actiekaarten hebt en er meer opgravingen zijn vrijgemaakt, kun je meer combinaties maken en heb je duidelijk meer acties ter beschikking. Maar de wachttijden zijn nooit lang en goede spelers gebruiken die tijd graag voor de (aanpassing van de) eigen planning. Na 1,5 tot 2 uur worden de punten geteld en de winnaar vastgesteld.
Lost Ruines of Arnak is een mix van bekende spelelementen: deck building, worker placement en engine building. Maar net als in de horeca kun je van bekende ingrediënten best een heel smakelijke cocktail maken. Een cocktail waar je overigens ook met drie spelers goed van kan genieten. En dankzij White Goblin Games is het zelfs in een goed betaalbare Nederlandse versie verkrijgbaar. Probeer hem eens uit!
Erwin: Arnak is vooral een strakke klassieke euro, die bekende mechanismen verenigt in een elegant en relatief toegankelijk spelverloop. Je hebt te dealen met de beperkingen van worker placement (veld bezet, jammer dan), worstelt met schaarse grondstoffen en bonussen, je kunt de race op het tempelspoor niet veronachtzamen en je mag een beetje fröbelen met deckbuilding. Ik vind de combinatie zeer geslaagd, Arnak is voor mij een bron van veel speelplezier. Ook met twee spelers komt het goed voor de dag, de solovariant heb ik nog niet geprobeerd. Komend najaar komt CGE met de uitbreiding Expedition Leaders, WGG volgt een paar maanden later.
