Paleo

Het coöperatieve spel Paleo, het Duitse Kennerspiel des Jahres van 2021, speelt zich af in het Stenen Tijdperk. De spelers vormen samen een stam met o.a. krijgers, uitvinders en verkenners. Iedere speler heeft zijn eigen groepje stamleden met zijn eigen kaartstapel. Deze kaarten vertegenwoordigen zowel de te verkennen omgeving als de daarvoor beschikbare tijd. De spelers moeten de wereld samen ontdekken en zien te overleven. Paleo is daartoe verdeeld in dag- en nachtfases.

In een dagfase voeren de spelers hun beurten tegelijkertijd uit. Je kiest één van de bovenste drie kaarten van jouw stapel. Daarbij mag je alleen de achterzijde zien en de volgorde niet veranderen. Er zijn verschillende soorten achterzijden: mens, droom, idee, woud, rivier, berg enzovoort. In gebieden kun je grondstoffen vinden, andere kaarten leveren andere voordelen op. Zodra iedereen een kaart heeft gekozen worden ze omgedraaid en bepalen de spelers in welke volgorde ze worden uitgevoerd. Per kaart kies je één optie, daarna leg je hem af. Een groene menskaart versterkt de groep met zijn vaardigheid (kracht, waarneming of behendigheid), soms aangevuld met een werktuig. Bij een blauwe actiekaart kies je één optie. Wanneer je aan de voorwaarden voldoet, en de kosten betaalt, ontvang je de buit. In plaats daarvan kun je met de actiekaart ook een medespeler helpen, die hierdoor een zwaardere opdracht kan vervullen. Rode kaarten vertegenwoordigen gevaar, waardoor jouw mensen uiteindelijk onder de groene zoden kunnen belanden (en er doodshoofden op het nachttableau komen). Wanneer jouw kaarten zijn verbruikt, ga je slapen. Wanneer alle spelers op één oor liggen, eindigt de dagfase.

In de nachtfase moeten de spelers alle stamleden voeden. Ondervoeding zorgt voor doodshoofden op het nachttableau. Daarna moeten de spelers samen missiekaarten zien te vervullen door de afgebeelde kosten te betalen. Het alternatief is een extra doodshoofd.

De spelers winnen het spel wanneer ze de grottekening op het nachttableau voltooien. Daartoe moeten ze vijf speelstukken verzamelen. Ze verliezen het spel wanneer ze vijf doodshoofdfiches hebben verzameld.

Het spel bestaat uit tien verschillende modules. Deze worden in de regels gepresenteerd als zeven levels, die je na elkaar kunt spelen, maar naar believen ook door elkaar. Via deze modules ontdek je gaandeweg nieuwe kaarten en uitdagingen.

Ten slotte

De eerste kennismaking verliep onnodig stroef, omdat de opbouw van de spelregels enigszins te wensen overlaat. Sommige zaken werden pas duidelijk na een tweede keer lezen, en met kennis van de aanvullende informatie uit de ‘extra uitleg’. Het zij zo, uiteindelijk kwamen we eruit. De Duitse uitgever heeft de spelregels inmiddels een tikkie verbeterd.

De eerste speelminuten waren wat onwennig, het centrale spelmechanisme rond de speelkaarten en de acties lijkt aanvankelijk vooral technisch en droog. Maar gaandeweg groeide er iets moois. Er ontstond een spannende overlevingsstrijd van een groepje holbewoners. We ondergingen gezamenlijk de worsteling om het beste eruit te halen, we streden samen tegen de boze buitenwereld en een lege maag. De technische puzzel met de speelkaarten en het optimaliseren van acties en opbrengsten kreeg een sfeervolle dimensie. Dan ontstaat er aan de speeltafel iets waar ik dol op ben, een gezamenlijke beleving die een spel naar een hoger plan tilt. Deze beleving wordt  versterkt door de modulaire opbouw, waardoor je gaandeweg nieuwe dingen ontdekt en grotere uitdagingen moet overwinnen.

Het spelmateriaal is goed verzorgd, alleen het ontwerp van het kartonnen vehikel voor de ideekaarten had wat meer aandacht verdiend. Als ik het goed heb begrepen, heeft de Duitse uitgever ook hier iets verbeterd.

Paleo is een van de beste en leukste coöperatieve spellen die ik op mijn speeltafel heb gehad. Doe jezelf een plezier, prik door de eerste droge indruk heen en onderga een spannende overlevingsstrijd.

Voor dit spel is de kleine uitbreiding ‘Die Terrorvögel’ verschenen. Op Spiel 2021 volgt de eerste grote uitbreiding.