De Belgische uitgever/distributeur Geronimo kwam afgelopen zomer met de Nederlandstalige editie van het bordspel Pharaon. Dit spel speelt zich af in het oude Egypte. De spelers zijn nazaten van de farao, die zich voorbereiden op de glorieuze doortocht naar het hiernamaals. In speltermen: ze proberen op allerlei manieren de meeste winstpunten te verzamelen.
Het spel valt op door zijn ronde speelbord met een actiewiel in het midden. De vijf districten op de buitenring van het speelbord vertegenwoordigen de actiemogelijkheden. Het spel duurt vijf rondes. In jouw beurt voer je één van de vijf acties uit. Hiermee verdien je de grondstoffen om in volgende beurten verder te kunnen en de winstpunten om het spel te winnen. Er zijn vijf soorten grondstoffen, met zilver als joker. Je begint het spel met een handvol grondstoffen en één edele.
Het actiewiel geeft aan welke grondstof je moet betalen om toegang tot een district en daarmee de actie te krijgen. Wanneer de velden op het actiewiel zijn gevuld, is de reguliere toegang tot dit district gesperd. Na de toegangsprijs betaal je de kostprijs van de actie zelf. Bij een match kun je de grondstof waarmee je toegang kreeg als korting van de actieprijs aftrekken. Zo’n match is dus interessant. Omdat het wiel elke ronde een slag wordt gedraaid, moet je anticiperen op de nieuwe situatie om het meeste uit jouw grondstoffen te halen. Voortijdig passen kan voordelig zijn, omdat je hiermee extra grondstoffen verdient zolang de anderen doorspelen. Iedere passer kiest één van de beschikbare vazen en ontvangt de drie afgebeelde grondstoffen. Aan het einde van een ronde wordt het actiewiel geleegd en gedraaid.
In het offerdistrict verzamel je offerfiches, die goed zijn voor grondstoffen en winstpunten. In het adeldistrict bemachtig je een edele, met speciale vaardigheden en winstpunten. Vaak moet je voor deze winstpunten aan bepaalde voorwaarden voldoen. In het Nijldistrict verdien je (een vaas vol) grondstoffen en één of twee stapjes op één of twee van de vijf nijlsporen, die per spoor 3-7 punten opleveren. In het handwerkdistrict bemachtig je handwerkers, die goed zijn voor winstpunten en grondstoffen. In het grafkamerdistrict lever je een bijdrage aan de bouw van de grafkamer, wat bij elke stap meer winstpunten oplevert. Wanneer je daar als eerste het derde bouwniveau bereikt en twee edelen bezit, krijg je de faraomarker, die aan het einde 7 punten oplevert.
Naast de hiervoor genoemde manieren scoor je ook punten door de eisen van de goden te vervullen. Per god bekijk je of je aan de voorwaarden van de twee naburige districten voldoet, om vervolgens de afgebeelde punten binnen te tikken. Het bezit van de startspelermarker is 3 punten waard.
Ten slotte
Pharaon is op het eerste gezicht een cocktail van bekende spelelementen: via worker placement en resourcemanagement probeer je een puntensalade op smaak te brengen. Been there, done that. Maar toch valt deze salade goed in de smaak. De grondstoffen en de acties zijn schaars, waardoor je op tijd moet toeslaan om de juiste dingetjes te verzamelen om de gewenste nieuwe acties te kunnen doen. Door de schaarste wil je zo min mogelijk uitgeven en zoveel mogelijk terugkrijgen. De korting voor samenloop met de kleur van het actiewiel is belangrijk. Door het draaien van het actiewiel verandert de situatie en moet je vooruitplannen.
Het spel kent geen ‘directe’ interactie, maar door het bezetten van de schaarse actievelden en/of het wegsnaaien van mooie opbrengsten kun je jouw medespelers af en toe tot wanhoop drijven. Het is belangrijk dat je de medespelers in de gaten houdt. En dan is er ook nog de race om de bonuspunten van de farao, maar deze is meestal zo snel voorbij dat het nauwelijks beklijft.
Bovenstaande mentale uitdaging is verpakt in een vlot, elegant en mooi uitgevoerd spel, dat je in een slordig uur kunt spelen. Door deze combinatie van kwaliteiten leg ik het met plezier op tafel.
Door covid-19 beperkingen is het mij niet gelukt om het spel met vijf spelers te spelen. Ik heb dus geen onderbouwd oordeel over de maximale bezetting, maar durf wel het vermoeden uit te spreken dat vier spelers het voor mij prettige maximum zal blijken (iets meer vaart, iets minder krapte). Ook met twee spelers functioneert Pharaon naar behoren.
Ik heb me ook op de solitaire variant gestort, wat ik normaal alleen maar doe om een spel beter te kunnen uitleggen voor de allereerste pot. Maar deze solovariant bleek veel meer dan een hulpmiddel voor de uitleg. Deze solovariant is zo leuk en spannend, dat het alleen daarom al de aanschaf van het spel waard is. Jouw planning en de ontwikkeling van de virtuele medespeler zijn knap met elkaar verweven, waardoor jij ook in de virtuele beurt wezenlijke beslissingen moet nemen.
De Nederlandse spelregels lezen niet zo prettig en bevatten een paar foutjes, maar al met al krijgen ze je wel fatsoenlijk aan het spelen. Wat is dat toch met Franse spellen en Belgische uitgevers/distributeurs? Deze combinatie lijkt garant te staan voor spelregels met voor Nederlanders lastig verteerbaar taalgebruik.
