Tapestry

Tapestry is een ontwikkelingsspel van de Amerikaanse uitgever Stonemaier Games, dat door 999 Games in het Nederlands is uitgebracht. Bij dit spel heeft iedere speler een unieke beschaving, met zijn eigen speciale voordelen. Er zijn in totaal zestien verschillende beschavingen. Je kiest aan het begin van het spel één beschavingskaart uit twee willekeurige. Jouw territorium bevindt zich op een gemeenschappelijk speelbord. Daarnaast heb je een eigen tableau. Hierop houd jij jouw ‘economische’ ontwikkeling en jouw grondstoffenvoorraad bij. Jouw economie groeit door het bouwen van gebouwen in vier categorieën. Zo’n gebouw verhuist dan van jouw tableau naar jouw hoofdstadbordje en ontsluit daardoor extra inkomsten (in grondstoffen, winstpunten en/of speelkaarten).

Dezelfde vier categorieën vind je terug op vier sporen aan de randen van het gemeenschappelijke speelbord. Op deze sporen zet je tegen betaling van grondstoffen stappen vooruit, waardoor jouw beschaving groeit en bloeit. Dit is de actiemotor van het spel. Op elk nieuw veld op een spoor ontvang je het afgebeelde voordeel en soms tegen betaling een aanvullende bonus. Hierdoor mag je bijv. nieuwe gebouwen bouwen, jouw gebied uitbreiden, naburige gebieden veroveren of techkaarten bemachtigen. Op sommige velden van een spoor wordt de eerste bezoeker beloond met een bezienswaardigheid (een groot gebouw). Hiermee kun jij de lege velden van jouw hoofdstadbordje sneller vullen, wat goed is voor jouw scorepotentieel en voor een tussentijdse grondstofbonus.

Op een gegeven moment is jouw voorraad grondstoffen – en daarmee het betaalmiddel voor nieuwe acties – uitgeput en is het tijd voor de volgende stap in jouw beschaving. Deze stap zet je via een inkomensfase. Dan gebruik je allereerst de unieke eigenschappen van jouw beschavingskaart, speel je een tapestrykaart voor het afgebeelde voordeel, mag je een techkaart opwaarderen voor een leuke bonus, krijg je winstpunten voor van alles en nog wat en genereer je inkomsten. De spelers ondergaan deze inkomensrondes niet per se op hetzelfde moment. Een speler met een grotere economie heeft immers meer te besteden. Zet jij zo’n nieuwe beschavingsstap als eerste, dan ontvang je een paar extraatjes. Nadat iedere speler zijn vijfde – tot de relevante aspecten beperkte – inkomensronde heeft uitgevoerd, is het spel voorbij en wordt de eindscore bepaald.

Ten slotte

Tapestry geeft mij het gevoel dat ik ongevraagd ben ingehuurd als een tester voor de betaversie van een bordspel. Door de verschillen tussen de beschavingen is de spelbalans soms ver te zoeken. Dit wordt bevestigd door de herstelslagen die de Amerikaanse uitgever sinds de verschijning heeft gedaan. Het is een stommiteit dat ze geen ‘scenario’s’ hebben meegeleverd. Een optimale, gebalanceerde mix van beschavingen voor verschillende spelersaantallen en/of ervaringsniveaus wordt node gemist.

Het spel heeft, zeker bij een grote bezetting, een forse speelduur. Bij een volle bak ben je zomaar drie uur bezig. Deze investering van mentale energie verhoudt zich niet goed tot de geluksfactor. Wanneer jouw nieuw getrokken kaarten perfect aansluiten op jouw beschaving en jouw strategie, en jouw tegenstanders minder mazzel hebben, wandel je fluitend naar de overwinning. Het dobbelen bij veroveringen en op de sporen verhoogt de geluksfactor. Dit lijkt op het eerste gezicht klein grut, maar bij dit spelsysteem kan de juiste worp op het juiste moment grote invloed hebben.

De bezienswaardigheden zijn bij de eerste kennismaking een prachtige blikvanger. Al tijdens de eerste pot kom je erachter dat men bij het ontwerp de praktische aspecten is vergeten. Deze joekels passen niet perfect op het raster van jouw hoofdstad, ontnemen het zicht op andere velden en sommige exemplaren stoot je gemakkelijk om. Een lust voor het oog, maar het had een tikkie strakker en kleiner gemogen. De rest van het materiaal is visueel niet spectaculair, maar functioneel en behoorlijk uitgevoerd.

Het lijkt erop dat de Amerikaanse uitgever van dit spel het een hele prestatie vond dat hij de spelregels tot vier pagina’s wist te beperken. Mijn oordeel luidt anders. Deze spelregels zijn te compact. De ruimte voor een zorgvuldig opgebouwde uitleg met voldoende voorbeelden (en de hiervoor genoemde scenario’s) is hierdoor verdwenen. Dit maakt de eerste kennismaking met het spel onnodig stroef, maar door goed te lezen kom je wel uit de regels.

Opmerkelijk genoeg hebben bovengenoemde misperen mijn speelplezier niet verziekt. Ik vind Tapestry een vreselijk leuk en elegant ontwikkelingsspel. Ik word uitgedaagd om mijn schaarse middelen zo goed mogelijk in te zetten. Ik moet mijn economie opbouwen en optimaliseren. Ik kan daarbij letterlijk kiezen uit verschillende sporen naar de – hopelijke – winst. Op de landkaart en de sporen krijg ik af en toe de kans om een medespeler dwars te zitten. Vanwege de forse speelduur en de relatief beperkte interactie speel ik Tapestry het liefst met twee of drie spelers.

Tapestry is ook voorzien van een ‘automa’ solovariant. Ik gebruik solitaire spelvarianten hoogstens als hulpmiddel bij de voorbereiding op een complex spel, waarbij een beetje proefdraaien ervoor zorgt dat ik de spelprocessen beter kan uitleggen aan mijn medespelers. Bij Tapestry bewaar ik warme herinneringen aan een pot met vier spelers, waarbij de bezitter/uitlegger tot dan doe alleen maar solitair had gespeeld. Op basis van die solitaire ervaring bleek hij niet opgewassen tegen het ludieke geweld van zijn fysieke medespelers. Zijn nederlaag was indrukwekkend.

Met het oog op deze recensie heb ik zelf onlangs een beetje gestoeid met de solovariant. De desbetreffende spelregels zijn zo belabberd opgebouwd en opgeschreven, dat ik enige tegenzin moest overwinnen om daadwerkelijk aan het spelen toe te komen. Deze solovariant vind ik geschikt voor een eerste kennismaking (die ik na al mijn potjes met echte spelers eigenlijk niet meer nodig had), maar verder word ik er niet warm of koud van.

Eind oktober verschijnt de uitbreiding Plannen en Complotten, met nieuwe beschavingen, tapestrykaarten en bezienswaardigheden. Verder zou deze uitbreiding voor meer interactie moeten zorgen.