Azul

Peter Eggert heeft al jaren een neusje voor de acquisitie en de ontwikkeling van goede spellen. Dit was ongetwijfeld een van de redenen waarom de nieuwe Canadese uitgever Plan B Games in 2017 eggertspiele als ontwerp- en ontwikkelstudio heeft ingelijfd. Plan B toonde een goed gevoel voor timing, eggertspiele had namelijk een briljant nieuw bordspel van Michael Kiesling in de achterzak. Azul verscheen op Spiel 2017, verhuisde naar Next Move Games (een ander label van Plan B) en startte vervolgens een zegetocht langs het internationale spellenprijzencircuit. In 2018 won Azul de ‘Duitse Dubbel’ met het Spiel des Jahres en de Deutsche Spiele Preis. In hetzelfde jaar won het de familiecategorie van de Nederlandse Spellenprijs. Na een uiterst spannende en plezierige pot realiseerde ik me vanmorgen dat ik nog geen recensie van Azul had geschreven. Het is tijd om deze omissie te herstellen.

Een stoffen zak wordt gevuld met honderd tegels in vijf kleuren. Vanuit de zak worden elke ronde (afhankelijk van het spelersaantal) 5-9 voorraadschijfjes gevuld met elk vier willekeurige tegels. Iedere speler krijgt een speelbord. Naast het scorespoor bevat dit speelbord een ‘muur’ van 5 x 5 velden, waarop de spelers hun gebouwde tegels plaatsen, vijf aanvoerlijnen (met 1-5 velden), waarlangs deze tegels de muur kunnen bereiken, en zeven vloervelden, waar overtollige tegels strafpunten opleveren.

De actieve speler pakt alle tegels van één kleur van een voorraadschijf, schuift de overige tegels van die schijf naar het midden van de tafel en plaatst de gekozen tegels op een aanvoerlijn naar keuze. Beperkingen: deze aanvoerlijn moet leeg zijn of tegels van dezelfde kleur bevatten, en de desbetreffende kleur mag in een vorige ronde nog niet in deze rij van de muur zijn gebouwd.

Zodra er tegels op tafel liggen, mag je ook daaruit alle tegels van één kleur kiezen. De eerste die dat doet, krijgt het startspelerfiche. Deze heeft als voordeel dat je in de volgende ronde als eerste mag kiezen, als nadeel dat de tegel op jouw eerstvolgende vrije vloerveld landt.

Nadat alle tegels zijn gekozen en op aanvoerlijnen en/of vloervelden zijn geplaatst, wordt van elke voltooide aanvoerlijn één tegel op het muurveld van de desbetreffende kleur geplaatst. De rest van de aanvoerlijn gaat terug in de doos. Tegels op onvoltooide aanvoerlijnen blijven liggen tot de volgende ronde. In de muur levert een geïsoleerde tegel één punt op, een tegel in een horizontale en/of verticale rij scoort zoveel punten als elke rij groot is.

Het spel is voorbij na de ronde waarin minstens één speler een horizontale rij in zijn muur heeft gevuld. Dan volgt een eindtelling met twee punten voor elke volle horizontale rij, zeven punten voor elke volle verticale rij en tien punten voor elke kleur waarvan alle vijf tegels zijn gebouwd.

De achterkant van de speelborden bevat een variant met ongekleurde muurvelden. Daar mag je bouwen waar je wilt, maar geldt een extra beperking: elke kleur mag niet alleen in elke horizontale rij maar één keer voorkomen, maar nu ook in elke verticale rij. Deze extra uitdaging is op zich aardig, maar het basisspel geniet mijn voorkeur.

Ten slotte

Het spel begint vrij rustig. Er ligt dan altijd wel wat leuks op tafel, de ene beurt wat meer dan de andere, en je sprokkelt een paar schamele puntjes bij elkaar. Maar dan beginnen de speelbordjes zich te vullen. Dan moet je echt gaan plannen en is het opletten geblazen. Je moet rekening houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden van de buren. Je wilt jezelf niet klem zetten en gaat op zoek naar diversiteit, terwijl je tegelijkertijd het scorepotentieel van een vijftal van dezelfde kleur wilt ontsluiten. Je houdt het tempo in de gaten, omdat een volle rij zomaar het einde inluidt. Vooral met twee spelers wordt het een tactisch steekspel op hoog niveau, helemaal wanneer je daarbij in de gaten houdt wat er aan tegels uit de zak is verdwenen. Dan is Azul een bruisende mix van sturen op je eigen ontwikkeling en het verzieken van de plannen van je medespeler(s).

Azul verpakt heel veel tactiek en speelplezier in een elegant spelsysteem met toegankelijke spelregels en een vlotte speelduur. Het spel is mooi uitgevoerd, de speelstukken en de cover zijn prachtig. Alleen de bordjes hebben de neiging om een beetje krom te trekken, waardoor je ze regelmatig moet terugbuigen.

In 2018 verscheen met ‘Azul Sintra’ een tweede spel met hetzelfde distributiesysteem, er wordt al gewerkt aan nummer 3. Daarover later meer.