Piepmatz

Voor de niet-Germanisten onder ons: ‘Piepmatz’ is de vooral in spreektaal gebruikte verzamelnaam van kwetterende kleine vogeltjes zoals mussen, merels en mezen. Figuurlijk wordt de benaming ook voor druk kwekkende kleine kinderen gebruikt. Tot zover het linguïstische deel. In onze spellenwereld is Piepmatz een in 2018 uitgegeven kaartspel van Lookout Spiele, een kleinere Duitse uitgever die bekend staat om zijn kwalitatief goede spellen (en zijn 20% hogere prijzen). Mijn eerste kennismaking had ik tijdens Spiel en deze bezorgde mij genoeg speelplezier om het spel aan te schaffen en hierbij onder de aandacht te brengen.

De opdruk van het prettig ogende doosje belooft een kaartspel voor de hele familie. De inhoud bestaat uit twee pakjes van totaal 110 kaarten en twee regelboekjes (Du/En). Illustrator Mike Langman verdient een pluim voor de mooie èn natuurgetrouwe tekeningen van de vogels. Om een voederplek dringen vele kleine vogels. De maximaal vier spelers proberen met het uitspelen van vogelkaarten uit hun hand zoveel mogelijk zaden op te pikken en een persoonlijke vogelverzameling aan zich te binden.

Op tafel ligt een vogelhuisje met daarboven een rijtje voedselkaarten met 1-3 zaden. Onderaan en aan weerszijden dringen van twee tot drie kanten de vogels die een graantje mee willen pikken. Daarnaast ligt een trekstapel plus drie open vogelkaarten, waarmee de spelers hun kaarthand kunnen aanvullen. Er zijn zes vogelsoorten in het spel, 50% mannetjes en 50% vrouwtjes, elk met een waarde van 1 tot 6. Iedere speler start met vier vogelkaarten in de hand.

De actieve speler kiest een handkaart en legt deze aan bij één van de rijen vogels naast de voederplek. Vervolgens vergelijkt hij de opgetelde punten van de kaarten in die rij met de punten van de vogel die vooraan ligt. Is de som hoger, dan mag de speler die voorste vogel toevoegen aan zijn verzameling en schuift daarna de vogel met het hoogste getal naar de voorste plek. Bovendien ontvangt de speler één van de voedselkaarten boven de voederplek. Deze hangt af van het waardeverschil tussen de (voormalige) voorste vogel en de opdringerige rij erachter. Heeft de voorste vogel een waarde van 5 en de rij erachter een totale waarde van 7 (dus een verschil van 2), dan neemt de speler de tweede voedselkaart. Daarna vult hij zijn hand aan tot vier vogelkaarten, waarbij hij net als bij Ticket to Ride steeds mag kiezen tussen de open kaarten of de dichte stapel. Kan of wil de speler geen hogere kaart aanleggen die de volgorde verandert, dan vult hij de rij aan zonder dat er iets gebeurt. Dan mag hij een handkaart toevoegen aan zijn eigen vogelverzameling op tafel, waarbij die kaart niet hoger mag zijn dan de kaart die hij zojuist in de rij had gelegd.

Op deze manier verzamelen de spelers steeds meer vogelkaarten voor zich op tafel, voor elke soort een eigen rijtje. Enig denkwerk en planning is vereist, de hoeveelheid vogels, de afgebeelde winstpunten en een juiste verdeling tussen mannetjes en vrouwtjes zijn belangrijk voor de eindscore.

Helaas gaat ook het leven van zangvogels niet over rozen en hebben zij te maken met stelende eekhoorns en afschrikwekkende kraaien. In de trekstapel van de voedselkaarten bevinden zich drie kraai- en drie eekhoornkaarten. Eenmaal getrokken, worden zij van onder naar boven naast een voedselkaart gelegd. Wie deze voedselkaart neemt, krijgt de kraai of eekhoorn er gratis en met groot ongenoegen bij. De eekhoorn steelt twee willekeurige voedselkaarten, de kraai verjaagt één van de vogels uit de langste rij van jouw verzameling.

Als de trekstapel met voedselkaarten is verbruikt, eindigt het spel. Iedere speler mag dan eenmalig twee handkaarten kiezen om aan de eigen verzameling toe te voegen. De gekozen kaarten worden eerst gedekt op tafel gelegd en dan gelijktijdig omgedraaid, met als gevolg uiteraard onverwachte wijzigingen in de meerderheden. De spelers ontvangen punten voor paartjes (elk paar van dezelfde soort is vijf punten waard), voor meerderheden (de speler met de langste rij van een soort mag de afgebeelde punten bij zijn score tellen) en voor de zaden op zijn voedselkaartjes. De speler met de meeste winstpunten is de winnaar.

Ten slotte

Piepmatz lijkt met zijn vertederende uiterlijk op een vriendelijk kaartspel voor de hele familie en je kunt het natuurlijk op die manier spelen. Wil je meer controle op je winstkansen, moet je echter flink plannen en de verzameling van je medespelers in de gaten houden. En vergeet de paartjes niet, want die leveren al gauw een bonus van 20 punten op. Een klein en verrassend tactisch kaartspel met een origineel mechanisme in een lief jasje. Aanbevolen!

Erwin: ik sluit me graag aan bij de conclusie van mijn goede vriend Bob. Piepmatz speelt lekker vlot, is prachtig uitgevoerd en biedt voldoende ruimte voor planning en tactiek. En dan zit er ook nog een meerderhedenstrijdje bij, wat wil de spelende mens nog meer? Ik had deze eigenlijk al bij 999 Games verwacht (die vogelen tegenwoordig immers wat af), maar sinds de inlijving van Lookout door Asmodee lijkt dit allemaal wat minder vanzelfsprekend dan vroeger.