Magic Maze

De Belgische uitgever Sit Down! kwam in het vroege voorjaar met het coöperatieve bordspel Magic Maze. Dit spel is ontworpen door Kasper Lapp en geïllustreerd door Gyom. Vier avonturiers, een tovenaar, een barbaar, een elf en een dwerg, proberen de lokale Magic Maze supermarkt te beroven om uitrustingstukken voor hun volgende avontuur te bemachtigen. Aan het begin van het spel is de plattegrond van deze supermarkt nog niet bekend, deze wordt pas gaandeweg opgebouwd door nieuwe tegels te trekken en aan te leggen. Er zijn in totaal 24 tegels, het scenario bepaalt welke er meedoen. Voor een succesvolle inbraak heb je geen zeeën van tijd, aan het begin geeft de zandloper je slechts drie minuten. Gelukkig kun je in de supermarkt zandlopervelden ontdekken, waarop je de zandloper telkens eenmalig kunt omdraaien.

Het spelverloop van Magic Maze is real-time, het spel werkt niet met speelbeurten. Magic Maze werkt ook niet met eigen speelfiguren. Wanneer jij dat wilt, kun jij een van de avonturiers de op jouw actiefiche afgebeelde actie(s) laten uitvoeren: beweeg westwaarts, ontdek een nieuwe supermarkttegel, bestuur een roltrap enzovoort. De actiefiches van de spelers zijn niet gelijk, wat om een goede samenwerking vraagt. Om de uitdaging te vergroten, mogen de spelers echter het grootste deel van het spel niet met elkaar communiceren. Intens aanstaren mag wel en met de grote rode ‘doe iets’ pion kun je iemand proberen te stimuleren (overdrachtelijk uiteraard, we slaan elkaar niet de hersens in). Je mag tijdens het spel alleen met elkaar communiceren wanneer je de zandloper hebt omgedraaid. Dit babbeltje heeft uiteraard een prijskaartje, het zand wacht niet.

Het spel bestaat uit twee fasen. In de eerste fase ontdek je gaandeweg de supermarkt en moet je elke avonturier naar het doelveld van zijn eigen kleur bewegen. Aan het begin weet je niet waar deze doelvelden zich bevinden. Deze staan op nieuwe supermarkttegels, die pas in het spel komen wanneer avonturiers ontdekkingsvakken in hun eigen kleur bezoeken en de speler met de ontdekkingsactie deze actie gebruikt om een nieuwe tegel te trekken en daar passend aan te leggen. Voor de beweging van de avonturiers gebruiken de spelers hun bewegingsacties, deze zijn er in vier windrichtingen. Omdat je niet door muren of andere avonturiers kunt bewegen, is een goede afstemming en daarmee adequate communicatie vereist, oeps….. Er is een speciale actie waarmee je over een roltrap kunt bewegen. Met de vortexactie kun je een avonturier over grote afstanden naar een vortexveld in zijn kleur teleporteren.

Wanneer alle avonturiers het doelveld van hun eigen kleur hebben bereikt, start de tweede fase. Dan moet elke avonturier de supermarkt zien te ontsnappen via de uitgang in zijn eigen kleur. Uiteraard gaat er een inbraakalarm af, waardoor alle vortexvelden worden uitgeschakeld. Bij de ontsnapping moeten de avonturiers dus echt door de gangen hollen. Lukt het alle avonturiers om binnen de tijd te ontsnappen, dan hebben de spelers het spel gewonnen.

Extra spelregels worden geïntroduceerd via een handvol scenario’s. Het eerste scenario is een vriendelijke kennismaking, waarbij je wel mag communiceren en iedereen via dezelfde uitgang mag ontsnappen. Het tweede scenario hanteert de hiervoor beschreven regels. Vanaf het derde scenario worden nieuwe regeltjes toegevoegd: een (tot tijdelijke waanzin drijvende) stoelendans van actiefiches wanneer de zandloper wordt omgedraaid, een speciale doorgang voor de dwerg, extra communicatie dankzij de elf, eenmalige flexibele plaatsing van nieuwe tegels via de kristallen bol van de tovenaar en ten slotte hinderlijke bewakingscamera’s die het gebruik van zandlopervelden tegengaan wanneer er twee of meer actief zijn. Gelukkig kan de barbaar deze camera’s van de muur meppen. Het regelboekje sluit af met tien scenario’s die allerlei varianten introduceren.

Op Spiel 2017 verscheen de uitbreiding Maximum Security. Deze bestaat uit dertien modules, waarvan sommige de moeilijkheidsgraad verlagen en andere deze juist verhogen. In de laatste categorie zijn er meerdere modules met bewakers (en een zwevende waarnemer). Een bewaker wordt ook door de spelers bewogen. De tegel met de bewaker is verboden terrein; er is ook een module waarbij je door een bewaker gevangen wordt genomen en de spelers meteen verliezen wanneer er twee helden vastzitten. Gelukkig kun je een gevangen pion bevrijden. Een stalen deur blokkeert de uitgang van de dwerg en moet door een andere held op afstand worden geopend. Anti-stress fiches maken het leven van de helden tijdelijk wat gemakkelijker. Met deze adempauzes kun je de zandloper draaien, een actietegel met een medespeler ruilen of tussentijds communiceren. Met ventilatieschachten en het slopen van muren krijg je meer bewegingsmogelijkheden. Op kaartvakken is het gemakkelijker om nieuwe tegels te ontdekken. Met toverspreuken kun je bonusacties uitvoeren. Enzovoort. Maximum Security bevat dertien nieuwe tegels, bewakerspionnen en allerlei fiches.

Ten slotte

Coöperatieve spellen hebben soms te lijden van de aanwezigheid van een alfaspeler. Dit is een dominante spelleider die het begrip samenwerking op een geheel eigen wijze invult en zijn medespelers in woord en gebaar naar de winst probeert te sturen. De auteur van Magic Maze heeft deze hobbel vakkundig genomen, hier moet je braaf je mond houden en mag je de gebaren ook achterwege laten. Niets zeggen, niets aanwijzen en toch samen overleven, dat leidt tot een hilarische uitdaging, tot een spel waarbij je vanaf de eerste minuut onder spanning wordt gezet. En wanneer de stressvolle uitdaging is afgerond, succesvol of niet, krijg je als bonus een rondje nakaarten zoals je het zelden meemaakt. We kunnen het immers niet laten om achteraf iets te vinden van al die handelingen en/of nalatigheden waarover we tijdens het spel niets mochten zeggen. Deze combinatie heeft een luchtig spel bomvol speelplezier opgeleverd. De nominatie voor het Spiel des Jahres 2017 was terecht, dit spel had de verkiezing wat mij betreft ook mogen winnen.

Magic Maze functioneert goed met de verschillende speleraantallen, omdat door de verschillende setjes actiekaarten rekening wordt gehouden met de schaalbaarheid. Met twee of drie spelers worden meerdere acties aan dezelfde speler toegewezen, waardoor het wat gemakkelijker wordt. Bij een volle bak is het mij wat te druk rond het bord. Ik speel daarom het liefst met een viertal.

De eerste kennismaking met het spelsysteem verloopt soepel, doordat bijzondere regeltjes stap voor stap via de scenario’s worden toegevoegd. De toegenomen complexiteit zorgt ervoor dat je lang lol aan dit spel zult beleven.