Basari

Ongeveer een jaar geleden verscheen bij White Goblin Games een nieuwe editie van Basari, Reinhard Staupe’s verzamelspelletje met een blinde actiekeuze. De verpakking van dit spel is in de loop der jaren fors gekrompen. Wat in 1998 begon als een bordspel bij FX Schmid, in 2003 als Edel, Stein & Reich opdook in Alea’s kleine spellenreeks, is een slordige tien jaar later geslonken tot een kaartspelletje in een doosje van 10 x 13 cm. De verpakking mag dan van alle overbodige lucht zijn ontdaan, de kwaliteit van het spel staat nog steeds overeind.

Het spelmateriaal bestaat uit een voorraad edelstenen in de kleuren rood, geel, groen en blauw. Deze volgorde geeft de relatieve waarde van deze kleuren aan. Iedere speler begint het spel met drie stenen van elke kleur, die hij als setjes in de juiste volgorde bewaart. Iedere speler krijgt verder een setje met drie actiekaarten (A, B en C). Bij vijf spelers komt er een vierde actiekaart (D) bij. Er is verder een gedekte trekstapel met 39 bazaarkaarten. Elke bazaarkaart toont drie categorieën met een variabele waarde: arbeiders, winstpunten en edelstenen.

Het spel wordt in drie hoofdrondes gespeeld. Elke hoofdronde eindigt met een puntentelling wanneer een of meer spelers minimaal 15 arbeiders hebben verzameld. Een hoofdronde bestaat uit meerdere actierondes.

Aan het begin van een actieronde krijgt iedere speler één bazaarkaart van de stapel en legt deze open voor zich op tafel. Daarna kiest iedereen in het geheim één van zijn actiekaarten. De actiekaarten worden tegelijk omgedraaid en vervolgens uitgevoerd. Wanneer een speler als enige voor een actie heeft gekozen, voert hij deze direct uit. Hebben twee spelers voor de actie gekozen, dan bepalen zij via onderhandelingen wie van hen de actie uitvoert. Hebben drie of meer spelers dezelfde actie gekozen, dan wordt deze niet uitgevoerd.

De winnaar van actie A trekt een bazaarkaart van de stapel en legt deze zo op zijn eerdere bazaarkaarten dat alle arbeiders zichtbaar zijn. Waarom zou je deze actie kiezen? Bijvoorbeeld omdat een groot personeelsbestand aan het einde van de ronde goed is voor winstpunten.

De winnaar van actie B ontvangt de op zijn bovenste bazaarkaart afgebeelde winstpunten. Deze noteer je op een briefje.

De winnaar van actie C ontvangt de op zijn bovenste bazaarkaart afgebeelde edelstenen uit de voorraad.

Bij vijf spelers komt actie D in het spel. Wanneer je deze actie kiest, mag je hem altijd uitvoeren. Ben jij de enige, dan lever je één edelsteen in om er twee uit de voorraad te ontvangen. Kiezen meer spelers voor D, dan krijgen ze allen één steen uit de voorraad.

Wanneer twee spelers dezelfde actie hebben gekozen, wordt het spel onderbroken voor een onderhandeling. Hierbij wordt geboden met edelstenen. De speler met de meeste rode stenen doet een openingsbod. Dit gaat door tot een speler het bod van de ander aanvaard. De winnaar mag de actie uitvoeren, de verliezer mag als troost het bod aan zijn collectie edelstenen toevoegen. Aangezien er straks per kleur punten zijn te verdienen voor de speler met de meeste stenen, vraagt het bieden de volle aandacht. Niet alleen tussen de bieders, maar ook met een schuin oog op de collecties van de andere spelers.

De hoofdronde is voorbij na de actieronde waarin een of meer spelers 15 of meer arbeiders hebben verzameld. Dan krijgt de speler met de meeste edelstenen van elke kleur 8-14 winstpunten, waarna hij de helft van de gescoorde stenen mag inleveren. Bij een gelijke stand deel je de punten en moeten deze spelers twee stenen van de getelde kleur inleveren. Na dit duel om de meerderheden krijgt iedere speler met 15 of meer arbeiders 12 winstpunten.

De spelers leveren hun bazaarkaarten in en houden hun resterende edelstenen, waarna een volgende hoofdronde begint. Na drie hoofdrondes wint de speler met de meeste punten.

Ten slotte

Basari is een kostelijke mix van gokken, onderhandelen en strijden om meerderheden. Grilligheid en invloed zijn verwikkeld in een subtiele dans. Soms lijkt het blind kiezen van de acties jouw plannen keer op keer te frustreren. Maar dan vind je jezelf ineens terug in een serie veilingen, waar je door subtiel bieden niet alleen acties of edelstenen in de wacht kunt slepen, maar ook nog eens de machtsverhoudingen in de verschillende edelsteenkleuren kunt beïnvloeden. Na zo’n power trip vergeet je de mislukte actierondes gemakkelijk en graag. Lang treuren over pech is in de meeste potjes sowieso niet nodig. Omdat de grootverdieners van de eerste hoofdrondes veel stenen moesten inleveren, kan de speler met de lange adem bij de laatste telling vaak goede zaken doen. Basari biedt heel veel speelplezier in een klein doosje voor een zacht prijsje.

Basari werkt naar behoren met alle genoemde spelersaantallen, maar vier spelers bevalt mij het best.