Pyramidion

Mijn eerste kennismaking met Pyramidion was op Spiel 2012. Ik wist dat er een hele reeks nieuwe White Goblin Games op de markt was gekomen (o.a. Expedition: Congo River 1884, Pyramidion, Saqqara en Völuspá). Met name de twee ‘liefhebberspellen’ Pyramidion en Saqqara leken me interessant, dus vroeg ik aan een medewerker: ‘waar gaat Saqqara eigenlijk over, als thema?’ – ‘Het speelt in Egypte en gaat over piramides en het handelen in de goederen daarvoor’. ‘Oh’, zei ik, mezelf afvragend of ik niet goed gearticuleerd had. ‘En Pyramidion dan?’. – ‘Ook’, was het antwoord, ‘maar dan anders’. Het heeft tot het Spellenspektakel 2012 geduurd voordat ik Pyramidion voor het eerst kon uitproberen. Elf maanden en een aantal spelsessies later wordt het nu echt hoog tijd voor een bespreking…

In Pyramidion concurreren 2-4 bouwondernemers om de gunst van de farao door hem te voorzien van de vele bouwmaterialen voor zijn nieuwste project: (je raadt het al) een piramide. Om dit te bereiken, bezoek je regelmatig een aantal steden/gebieden die jou voorzien van al het nodige: steen, hout, urnen, kamelen en steenhouwers. De concurrentie ligt daarbij niet stil en de regel is dan ook ‘hoe meer er te halen valt, hoe moeilijker (duurder) het wordt’.

Wanneer alle steden/gebieden zijn bezocht, heeft elke ondernemer de gelegenheid om zijn materialen op één van de 5 in de haven liggende schepen te laden. Elk schip vraagt om een andere combinatie en levert 1 tot 5 overwinningspunten op. Als iemand 10 of meer overwinningspunten heeft verzameld, stopt het spel met deze ronde. De speler met de meeste punten wint.

Het spelmateriaal

Als je er in geslaagd bent om het deksel van de doos af te krijgen (die van mij trekt bijna een vacuüm), vind je een simpele kartonnen inlay die waarschijnlijk verbergen moet dat het materiaal hooguit één derde van de doos inneemt. Het materiaal zelf is gelukkig van prima kwaliteit. Kaarten, kaartjes en counters zien er prachtig en sfeervol uit. De bijbehorende spelregels zijn zeer aangenaam in viervoud uitgevoerd – naast de Nederlandse krijg je meteen ook de Duitse, Engelse en Franse meegeleverd. De regels bieden een heldere inleiding en een goede uitleg over het spelverloop. Met het voorbeeld op bladzijde 2-3 heb je het in no-time opgebouwd en kun je snel aan de slag.

Op de tafel liggen 8 kaartjes met steden/gebieden waar iets te halen valt in de vorm van ‘materialen’ en bijzondere acties. Per spelronde worden alle 8 gebieden stuk voor stuk geactiveerd en vervolgens afgehandeld. Iedere speler heeft een set van 10-11 actiekaarten (‘karakterkaarten’) waarmee hij een bod of een actie kan doen bij de geselecteerde gebiedskaart. Iedere speler heeft een identieke set van 5 karakterkaarten en trekt er elke ronde 5 bij van de trekstapel. Met deze karakterkaarten kun je bij elke gebiedskaart op 3 dingen bieden: goud, onderhandelaars en slavendrijvers. Er zijn karakterkaarten waarmee je alleen op 1 ding biedt, maar er bestaan ook verschillende combi’s. Daarnaast zijn er nog karakterkaarten in het spel waarmee je een speciale actie kunt doen (voor eigen voordeel en/of een anders nadeel).

De meerderheid in Goud laat je alle materialen opstrijken die deze ronde op de betreffende gebiedskaart liggen. De meerderheid in Onderhandelaars staat je toe om een handelaar in je eigen kleur op de gebiedskaart te plaatsen. Deze geeft je het recht om in de volgende ronde bij het verdelen van de materialen meteen al eentje van deze kaart te pakken. Heb je de meerderheid in Slavendrijvers, kun je een slavendrijver in je eigen kleur plaatsen. De slavendrijver geeft je de mogelijkheid om bij het beladen van de schepen een extra goed in te laden dat overeenkomt met de afbeelding op de betreffende gebiedskaart.

Spelverloop

Een spelronde start met het verdelen van de materialen over de verschillende kaartjes/gebieden. Dit gebeurt aan de hand van speciale ‘distributiekaarten’, die precies aangeven welk materiaal in welke hoeveelheden naar welk gebied gaat. Meteen daarna wordt het kaartje voor de volgende periode opengedraaid, zodat je alvast weet wat er de volgende ronde komt (en waar het handig is om een onderhandelaar te plaatsen).

De startspeler kiest het gebied waar nu voor geboden wordt en doet een eerste bod door één van zijn actiekaarten open voor zich te leggen. De volgende speler doet op dezelfde manier ook een bod of past (en mag voor dit gebied niet meer meebieden). Bij het bieden moet je niet alleen de hoogste bieder zijn in goud, onderhandelaars of slavendrijvers, maar dien je ook een bepaald minimum te halen dat per gebiedskaart verschillend is. Eén kaartje is zelden genoeg, dus moet je goed nadenken waarvoor je wilt gaan en wat het je waard is. Alle geboden kaarten ben je kwijt – ook als je niets wint. En je hebt maar 10 actiekaarten….. Het bieden stopt wanneer niemand meer kaarten wil uitspelen, waarna de beloningen worden verdeeld. Reeds liggende onderhandelaars of slavendrijvers worden door de nieuwe vervangen, hetgeen nog een extra aspect geeft aan het belang om in een bepaald gebied de meerderheid te krijgen of te houden.

Deze op zich al interessante combinatie van plannen, bieden en intimideren (‘ik heb nog 4 kaarten en jij nog maar 2 – wil je ècht nog een extra kaart uitspelen?’) krijgt nog meer interactie door de ‘speciale’ karakterkaarten waarmee je kunt stelen, moorden, de prijzen wijzigen of een slavenopstand stichten. En alsof dat nog niet genoeg is, hebben de gebiedskaarten zelf ook nog speciale eigenschappen. Bij de één kun je de beurtvolgorde veranderen, bij de ander krijg je een eigen handelsschip en bij weer een andere mag je ergens van het bord een onderhandelaar/slavendrijver weghalen.

Ten slotte

Als je niet de pech hebt om aan een speeltafel met ‘denkers’ te zitten, is Pyramidion een vlot en interactief spel, met een prettige mix van geluk en tactiek. Waarschijnlijk hebben de makers het aantal overwinningspunten bewust laag gehouden, want een potje Pyramidion is haast altijd na 3 ronden afgelopen, binnen 90 minuten. Het enige echte minpunt in het spel vind ik de mogelijkheid om onbeperkt kaarten na te leggen als alle andere spelers gepast hebben. Theoretisch kun je op deze manier de meerderheid in goud èn onderhandelaars èn slavendrijvers krijgen. Hier zou ik persoonlijk adviseren dat de laatste bieder nog maar één karakterkaart mag spelen als alle anderen gepast hebben. Verder zijn de regels niet 100% dekkend bij de bijzondere eigenschappen van de gebieden en de speciale actiekaarten. Zo zijn de wisseling van beurtvolgorde en de afhandeling van een slavenopstand nogal wollig en laten de speciale actiekaarten soms vragen opkomen die niet in het regelboek verklaard worden. BoardgameGeek heeft hier soms de oplossing, maar er bestaat geen integrale FAQ van Pyramidion.

Wie deze hordes heeft genomen, krijgt met Pyramidion een mooi uitgevoerd interactief (familie)spel in huis dat door zijn relatief korte speelduur en lage drempel regelmatig op de speltafel zal liggen.