Hanabi

Afgelopen zomer deed Hanabi iets wat in de Duitse spellenscène jarenlang niet voor mogelijk werd gehouden: als kaartspelletje het Spiel des Jahres winnen. In 2013 was de tijd blijkbaar rijp voor een winnaar in een klein doosje. Hier is niets mis mee. In crisistijd is de bekroning van een relatief goedkoop spel misschien wel bevorderlijk voor een brede verspreiding van het Spiel des Jahres. Hanabi was al een paar jaar verkrijgbaar op de Franse markt, o.a. bij Cocktail Games. Op Spiel 2012 verscheen de Duitse uitgave bij Abacus. 999 Games heeft gepoogd om de licentie voor de Nederlandstalige editie te bemachtigen, maar deze is uiteindelijk bij Asmodee beland. Hun versie wordt sinds begin september door Selecta gedistribueerd.

Het spelmateriaal bestaat uit 50 vuurwerkkaarten in 5 kleuren (waardes 1, 1, 1, 2, 2, 3, 3, 4, 4, 5), 8 hintfiches, 3 onweerfiches en een meegeleverde variant met 10 bonte vuurwerkkaarten (met dezelfde waardes).

Hanabi is een coöperatief spel, waarbij de spelers als één team moeten samenwerken. De spelers moeten hun vuurwerkkaarten gesorteerd op kleur en in de juiste cijfervolgorde uitspelen. Tijdens het spel kunnen zij hun eigen handkaarten niet zien, zodat iedereen afhankelijk is van de hints van de medespelers. Hoe meer kaarten de spelers foutloos uitspelen, des te meer punten het team verdient.

Iedere speler begint met een paar handkaarten, die hij met de rugzijde naar voren moet vasthouden. De overige vuurwerkkaarten liggen op een trekstapel. Als je aan de beurt bent, moet je één van drie acties kiezen en uitvoeren.

Met de eerste actiemogelijkheid geef je een medespeler een hint over zijn handkaarten. Dan wijs je al zijn kaarten van één kleur of één cijfer aan. Voor de betaling van deze hint moet je een hintfiche omdraaien. Zijn deze hintfiches allemaal omgedraaid, dan kun je tijdelijk geen hint geven.

Je mag als tweede actiemogelijkheid een handkaart afleggen, een nieuwe kaart trekken en een gebruikt hintfiche terugdraaien.

Je mag als derde actiemogelijkheid een handkaart uitspelen om een vuurwerk te beginnen of uit te breiden. Het vuurwerk bestaat uit 5 rijen in 5 verschillende kleuren. Elke rij moet beginnen met een kaart met de waarde 1. Elke volgende kaart van de rij moet dezelfde kleur hebben en precies 1 punt hoger zijn. Dubbele cijfers in dezelfde rij zijn verboden. Een passende kaart leg je af op de juiste plek. Wanneer de gespeelde kaart niet past, leg je de kaart op de aflegstapel en moet je een onweerfiche omdraaien. Ten slotte trek je een nieuwe handkaart.

Wanneer het derde onweerfiche wordt omgedraaid verliezen de spelers het spel en krijgen ze 0 punten. Het spel eindigt aangenamer wanneer de spelers ongeschonden de laatste kaart van de stapel trekken. Na een laatste beurt wordt de score van het vuurwerk bepaald door de waardes van de hoogste kaart van elke rij op te tellen. Het is natuurlijk helemaal mooi wanneer de spelers een perfecte vuurwerkshow van 25 punten op de mat leggen, maar dit is weinigen gegeven.

Ten slotte

Bij Hanabi draait het om subtiele communicatie binnen de grenzen van strenge spelregels. Iedereen moet goed in de gaten houden wat er aan tips wordt uitgewisseld, van alles en nog wat onthouden en deze informatie geschikt combineren met de kennis van de wel zichtbare kaarten. Een goed resultaat is gebaseerd op een soepele samenwerking. Dit is een open deur, maar in dit spel is dit gemakkelijker gezegd dan gedaan. Je hebt een combinatie van hints en zichtbare informatie nodig om tot de juiste beslissing te komen. In de tussentijd hopen de spelers nagelbijtend dat hun hints goed zijn geland. En dan blijkt dat een serie hints zijn weg langs de gedachtenkronkels van de betrokken spelers niet ongeschonden heeft doorstaan, wat resulteert in een verrassende beslissing. Dit spel levert van begin tot eind een gezonde spanning, waarbij iedereen steeds is betrokken. Verfrissend anders, erg leuk, warm aanbevolen!