Andermans Veren is een nieuw spel van de Duitse spelontwerper Friedemann Friese. Hij ontwikkelde dit spel onder de groene paraplu van zijn Vrijdag project, dat vorig jaar nog goed was voor het solitaire deck building spel Vrijdag. Dit nieuwe ontwerp begon met de vraag ‘is het mogelijk om een spel te bouwen met stukjes uit de beste bordspellen ter wereld?’. In de geest van Frankenstein verzamelde Friedemann elementen uit topspellen als Agricola, Dominion en Through the Ages, om daarmee gaandeweg zijn eigen monster te scheppen. Het resultaat van dit project kreeg de treffende naam Andermans Veren. In dit spel kruipen de spelers in de huid van politici, voor wie op de weg naar electorale winst elk middel geoorloofd is.
Het speelbord bevat een aantal kantoren, waarvan de hoeveelheid afhangt van het spelersaantal. Er komt elke ronde één nieuw kantoor bij, met een kopie of een verbeterde versie van bestaande kantoren. In deze kantoren zetten de spelers hun campagnemedewerkers aan het werk. Daar kunnen zij allerlei nuttige acties uitvoeren. Je beschikt elke ronde over drie medewerkers, die je via sommige actiekaarten tijdelijk kunt aanvullen met max. vier uitzendkrachten. Onderaan het bord ligt een rij actiekaarten klaar, die tijdens het spel regelmatig van rechts naar links wordt aangevuld. Door de juiste kaarten te kopen, bouwen de spelers aan het speeldeck waarmee ze de strijd willen winnen. Iedere speler begint het spel met een startdeck van 10 kaarten (7 geld en 3 winstpunten). Je schudt jouw deck en trekt 5 handkaarten.
Andermans Veren op het Spellenspektakel
In de eerste fase van een ronde kiest iedere speler één handkaart en legt deze gedekt op tafel. De spelers draaien de gekozen kaarten om. Het op de kaart afgebeelde getal bepaalt de speelvolgorde. De speler met het hoogste getal mag eerst enzovoort. De geboden kaart landt op jouw aflegstapel. Hiermee heb je meteen het eerste dilemma te pakken. Het is zeer aantrekkelijk om startspeler te zijn, maar daarvoor moet je soms een kaart met een mooie actie opofferen.
In de tweede fase sturen de spelers hun campagnemedewerkers naar de kantoren. De startspeler plaatst de eerste medewerker, daarna volgt de rest één voor één in de zojuist bepaalde speelvolgorde. In elk kantoor is normaliter plek voor één medewerker. Voor en/of na het inzetten van een medewerker mag je passende actiekaarten uitspelen en/of acties van gekozen kantoren uitvoeren. Met blauwe acties trek je nieuwe kaarten, paarse acties leveren meestal uitzendkrachten op en met sommige grijze acties kun je kaarten nogmaals gebruiken.
In de derde fase komen de gele en de groene actiekaarten en kantoren aan bod. Met het saldo van jouw gele geldkaarten en geld opleverende kantoren kun je één nieuwe kaart uit de rij kopen. Hiertoe moet je wel een kantoor met een koopactie hebben bezet. In één van zulke kantoren mag je zelfs twee kaarten kopen. Op elke kaart is de kostprijs afgebeeld. Deze wordt aan de rechterkant van de rij verhoogd met een toeslag van 1 of 2 munten. In de rij vind je af en toe ook waardeloze pleerollen. Deze krijg je erbij wanneer je een kaart rechts van de rollen koopt. De pleerollen vervuilen jouw deck. Shit!
Het is aan het begin van het spel verstandig om de juiste paarse en blauwe kaarten (extra medewerkers resp. kaarten) te kopen. Betere geldkaarten kunnen dan ook geen kwaad. Aan het einde kun je eventueel overtollig geld via de mastertitelkaarten omzetten in winstpunten. Op een gegeven moment is het zaak om een goede winstpuntenmotor te laten draaien. Deze winstpunten incasseer je aan het einde van de derde fase. Ze bestaan uit het saldo van jouw groene kaarten, groene gebouwen en groene blokjes. Met een verdubbelingskaart kun je jouw punten deels verdubbelen. Als je sommige scoremogelijkheden combineert met een grijze kopieeractie kun je lekker binnenlopen.
Fremde Federn, ook op de cover
In de vierde fase worden kantoren zonder medewerkers voorzien van een groen winstpuntenblokje, waardoor ze de volgende ronde iets aantrekkelijker worden. Daarna gaan alle medewerkers van het bord en houdt iedere speler 3 medewerkers over. Er wordt een nieuw kantoor toegevoegd. Sommige actiekaarten uit de rij verdwijnen uit het spel. De andere actiekaarten schuiven van rechts naar links door en worden aangevuld vanaf de stapel.
Het spel eindigt wanneer een speler 95 of meer winstpunten heeft gehaald, de laatste mastertitel is gekocht of de elfde ronde is gespeeld. Dan wint degene met de meeste punten.
Ten slotte
Ik heb inmiddels meer dan een handvol potjes gespeeld en heb me goed met dit spel vermaakt. De verschillende dominante spelelementen zijn zo handig gecombineerd dat ze beiden belangrijk blijven en elkaar ook nog eens beïnvloeden. Bij het worker placement gedeelte is de speelvolgorde van groot belang. Bij het bepalen hiervan moet je een mogelijk bruikbaar deel van jouw starthand opofferen. Ook bij het deck building gedeelte is de volgorde belangrijk, omdat je meestal graag als eerste wilt kopen.
Zoals gezegd, heb je aan het begin behoefte aan paarse, blauwe en gele kaarten. Het is vervolgens de kunst om op tijd over te stappen naar een soepele winstpuntenmotor. Dit kan al met een paar groene middenmoters en verdubbelaars, maar met de zware jongens van de eindfase kun je ook lekker binnenlopen. Het bevalt me dat je in de eindfase ook via een ronkende geldmotor kunt overstappen naar een winstpuntenmachine. Hierdoor kan een aanvankelijk op geld gerichte strategie ook succesvol zijn.
Ook veelspelers moeten even wennen aan deze mix van worker placement en deck building, maar pikken het spel na de eerste ronden goed op. Voor onervaren spelers is deze verentooi misschien een beetje te veel van het goede. Laatstgenoemde kwalificatie geldt ook voor de speelduur met trage medespelers. Dan kost het geen enkele moeite om de aangegeven 95 minuten te overschrijden.
Ik geef Andermans Veren niet het torenhoge rapportcijfer van sommige inspiratiebronnen, omdat ik twijfel aan de herspeelwaarde op de lange termijn. Op een gegeven moment heb je alle mogelijkheden van het kaartdeck wel voorbij zien komen en is het nieuwe er een beetje van af. Bij deck building zijn we nou net gewend aan en verwend door de toevloed van nieuwe kaarten. Daarin kan Andermans Veren niet meekomen. Afgezien hiervan is Andermans Veren een prima spel dat met alle spelersaantallen goed voor de dag komt.
